Hakikat Ölmez
Post-truth; hakikat sonrası, hakikatin değersizleşmesi, hakikatin önemsizleşmesi, gerçek ötesi, inanılmış gerçeklik, gerçek sonrası, gerçek olmayan gerçeklik ve post-gerçeklik şeklinde karşılık bulmakta…
Danimarka’ya gelen mülteciler arasında bulunan küçük Suriyeli kız çocuğu Noor Al-Saedi ile oynayan polis memuru bir anda popüler oldu. Sosyal medyada izlenme rekorları kırdı, beğeniler aldı. Ancak bir hafta sonra bu kız çocuğu ve ailesi sınır dışı edildi (InternetHaber).
Irak’a karşı ABD öncülüğünde yapılan Körfez Savaşı’nda, petrole bulanmış ve ölmek üzere olan Karabatak resimleri dünya kamuoyuna servis edilmiş ve sorumlusu olarak Kuveyt’teki petrol tesislerini bombalayan Saddam yönetimi gösterilmişti. Gerçekte ise bu Karabataklar yıllar önce Exxon-Valdez tankerinin kazası sonucu ortaya çıkan petrolden etkilenmişti. Bu gerçek, mesele soğuduktan ve amaç hasıl olduktan yıllar sonra ortaya çıktı.
İsrail’in Filistin’e saldırısının dünya kamuoyuna yansımaları, tam anlamıyla gerçek ötesidir. İsrail, saldırgan ve işgalci taraf olmasına rağmen, kendini çok cılız bir şekilde savunmaya çalışan ve ezilen Filistin suçlanmakta, neredeyse özür dilemeleri istenmekte… İnternette, bu konudaki içeriklere sansür uygulanmakta, her zaman ifade özgürlüğünü savunuyor görünenler gerçek ötesinin arkasına gizlenmekte…
Son Medium yazımdan sonra gelen tepkilerden, yazılarımda sıkça kullandığım post-truth kavramının fazla bilinmediğini ve ayrı bir makale ile açıklanması gerektiğini farkettim. Bu yazı, bu ihtiyaca binaen kaleme alınmıştır.
Post-truth, İngilizce kökenli ve Batı’da son yıllarda çok yaygın kullanımı olan bir kavram. Bizde ise tam karşılığı bir türlü oturmamıştır. Az sonra açıklamasını vermeye çalıştığımda, kavramın bizden çok Batı’ya yakıştığını anlayacaksınız.
Bizde; hakikat sonrası, hakikatin değersizleşmesi, hakikatin önemsizleşmesi, gerçek ötesi, inanılmış gerçeklik, gerçek sonrası, gerçek olmayan gerçeklik ve post-gerçeklik gibi kullanımları mevcut.
2016 yılında Oxford Sözlüğü, post-truth’u yılın kelimesi seçti (Word of the Year, 2016). Ralph Keyes’in “The Post-Truth Era” — Hakikat-Sonrası Çağ — kitabı, kavramın bilinirliğine önemli bir katkı sağlamıştır.
Yazının bundan sonraki kısmında bu kavram, “hakikat ötesi” olarak kullanılacaktır.
Hakikat ötesi;
- Aldatma, dezenformasyon, tezvirat olarak da ifade edilebilir.
- Yalanın gerçekmiş gibi sunulması.
- Algılananın, gerçekle alakasının olmaması.
- Batılın, ambalajlanıp süslenerek hakmış gibi sunulmasıdır.
- Ana akım medyada ve sosyal medyada, gerçek ve doğru haber olarak sunulanların birbirine tamamen zıt yönde olabilmesi.
- Maddenin, manaya göre daha önemli hale gelmesi. Sanal ve gerçek yaşamların birbirine girmesi.
- Niceliğin, niteliğin önüne geçmesi.
- Emeğin, birikimlerin sanallaşması, her an sıfırlanabilmesi riski.
- Algının, manipülasyonun, gerçeği silmesi. Sonucunda, insanların sık sık itibar suikastine ve lince maruz kalmaları.
- Adaletin, güçlünün ve zenginin elinde olması.
- Aynı tarz giyinen iki kişiden birinin ahlaksız, diğerinin ise cesur poz veriyor olarak nitelenmesi.
- Bir kaç dakika üzerinde oynanarak manipüle edilen bir resme, sosyal medyada milyonlarca kişinin inanması.
- Kişinin hoşlandığı, haz aldığı, inanmak istediği bir şey söz konusu ise gerçek olarak kabullenme; menfaatlerine ters düşen, canını sıkan şeylerde ise gerçekliği reddetmesi.
- Gerçek ötesi, günümüzde çoğu zaman, bilimi kullanarak yer edinmekte. Bilimsel gerçekler çarpıtılarak veya ısmarlama bilimsel araştırmalar yaptırılarak, istenilen yalan rahatlıkla gerçek gibi sunulmakta, itiraz edenler ise bilime karşı olan bağnazlar olarak suçlanabilmekte.
- Siyaset arenasında çok geniş yer bulabilmesi.
- Post-modernizm, dijitalleşme, bilginin çoğalması ve yaygınlaşması, hızlı iletişim ve sosyal medya sayesinde neşv ü nema bulması.
Günümüzde, internetin en büyük meselesi yalan haber, güvenilmez ve kirli bilgidir. Rudherford Rodgers’ın dediği gibi, “Enformasyon içinde boğuluyorken bilgiye açız”.
Bilgiyi, teknolojiyi, serveti, kısaca gücü elinde bulunduran emperyalist ülkeler, gerçek ötesi ile diğer ülkeler üzerinde her türlü algı operasyonlarını gerçekleştirmekte.
Son günlerde ülkemiz siyasetinde de gündeme gelen, Adolf Hitler’in propaganda bakanı Paul Joseph Goebbels’in Nazi liderlerine söylediği, “büyük yalanlar söyleme ve bunları sıkça tekrar etme” tavsiyesi, hakikat ötesine iyi bir örnek.
Ülkemiz, belki de, dünyada gerçek ötesi ve algı operasyonlarına en çok maruz kalan ülke… İnsan, hayvan ve kadın hakları ile eşitlikler, adalet, demokrasi, LGBT gibi konularda, münferit bazı olaylar, propaganda yoluyla genele şamil hale getirilmeye çalışılmakta. Batı medyası, sürekli olarak ülkemizi üçüncü dünya ülkesi gibi göstermeye çalışmakta. İçimizdeki bir kısım art niyetliler de, ülkemizin yaşanamaz hale geldiği vurgusuyla, her an Türkiye’yi terk etmek ve Batı’ya yerleşmek konusunda yoğun bir kampanya yürütüyorlar.
Şimdi artık savaşlar, geleneksel yöntem ve araçlarla olmuyor. Yeni stratejilere, taktiklere ve hakikati çok net bir şekilde ortaya koyabilecek sistemlere ihtiyaç var. Bu ise etkili “düşünce kuruluşları”nın varlığı ve analitik düşünebilen gençlerle mümkün. Sivil topluma önemli görevler düşüyor…
Aykut GÜL
Not: Başlık, Prof.Dr. M.Lütfi Arslan hocamızın önerisiyle “Hakikat Ölmez” olarak değiştirildi.
- Tüm Medium yazılarım için tıklayınız…
- En çok okunan Medium yazılarım…
