Verimlilik Üzerine Aforizmalar
Bindiğimiz dalı kesmek… Verimlilik, etkililik, kaynak kullanımı ve israf…
“Verimlilik, işi doğru yapmaktır,” der Peter Drucker ve devam eder, “Etkililik ise doğru olanı yapmaktır.”
Buradan hareketle şunu söyleyebiliriz: Doğru olanı yapmadıkça verimliliğiniz bir anlam ifade etmez.
Bir işadamının yüksek verimliliği, yatırımı yanlış bir yere yapmışsa boşa giden çabalardan ibaret olacaktır.
Dini açıdan bunu şöyle de yorumlayabilirsiniz: Doğru yolda olmadıkça, iman etmedikçe, amelleriniz ne kadar çok olursa olsun bir anlamı olmaz.
Sonuçta, doğru hedefe yönelmemişseniz, verimlilik gurusu olmaya çalışmanızın bir anlamı olmaz. Montaigne’in dediği gibi, “Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez.”
Bunun bir adım ötesi ise hayatta anlam arayışıdır. Hayatın anlamını bulamamış bir kişinin doğru yolda olması da mümkün olmaz.
Verimliliği, basitçe, üretim sürecinde, çıktıların girdilere oranı olarak ifade edebiliriz. Örneğin, saatte belirli bir üründen kaç adet ürettiğiniz, hayvan başına günlük süt üretiminiz, dekara pamuk üretiminiz gibi… Bunlar hep verimliliği niteler.
“Ekonomik prensip” kavramı da kullanılır bu konuyu açıklayabilmek için. Belirli bir üretimin en az girdiyle gerçekleştirilmesi veya belirli bir kaynak kullanarak en fazla üretimi sağlamak şeklinde ifade edebiliriz ekonomik prensibi.
Aslında burada en az maliyet (minimizasyon) veya en yüksek gelir (maksimizasyon) hedefleri ve nihayetinde kar maksimizasyonu hedefi vardır. Bu açıdan “en az masrafla en fazla geliri elde etmek” ifadesi doğru değildir.
Doğru hedefe odaklanmış olan bir insan, öncelikle kaynak kullanımında optimizasyonu sağlar. Bunun temelinde kaynak israfının önlenmesi vardır.
Zamanın, enerjinin, emeğin, toprağın ve sermayenin yeterince, israf edilmeden kullanılması esastır. Bunu da ancak doğruluk üzere olan bir insan başarabilir.
“Hayatı hürmetle yaşamak önemli. Bir fermuarı bile, size hizmete saygı ile severek çektiğinizde ömrü uzar.” — Anonim
O halde bugünkü küresel iklim krizinin, bazı kaynakların sonuna gelmiş olmamızın temelinde insanın kemalata erişememiş olması vardır.
Diğer yandan kullanılan girdiler karşılığında çıktıların artırılmasına yönelik gayretler de verimliliği artıracaktır.
Ancak bunu kapitalist yaklaşımla sadece kar amaçlı değil, insanlığın refahı için de yapmalı.
Sonuçta, Batı toplumlarının, bencil, narsist ve aşırı hırsla yüklenmiş yapısıyla bu verimliliğin sağlanabilmesi ve insanlığın gerçek huzuru yakalayabilmesi mümkün olmaz.
“Kıyametin kopacağını bilseniz dahi elinizdeki fidanı dikiniz” hadis-i şerifinin ruhunu anlamak ve gereğini yapmak için kamil insan olmak gerekir. Yine Tagore’nin dediği gibi, gölgesinde asla oturamayacağını bilerek fidan diken bir insan da doğru yolu bulmuştur.
Bilinen hikayedeki gibi, insanı düzelttiğinizde dünya da düzelecektir.
Aykut GÜL
