Bazıları başarıyı sadece hayal eder. Bazıları ise her sabah erkenden kalkar ve hayallerini gerçekleştirir. Wayne Huizenga
Sabah, yeni bir günün başlangıcı… Bize bir kez daha bahşedilen yeni bir güne başlama, bizim için her yönden yeni bir fırsat. Uzun, sessiz ve karanlık bir gecenin ardından gün doğumunu görebilmek… Geçmişi silip, yeni bir sayfa açıp, yeni ümitlerle “Yeniden Bismillah!” diyebilmek… Her sabah aslında bizler için Goethe’nin dediği gibi “geriye kalan hayatımızın ilk günü”.
Bu fırsatı kimimiz fark etmeden yatağa gömülerek ve geç vakitte baş ağrısı ile kalkarak kaçırırız… Kimimiz ise geceden yeni bir başlangıca niyet ederek, kendini Yaradan’ına emanet eder, gece boyunca tazelenir ve sabah güneş üzerine doğmadan dinç bir şekilde besmele ile yatağından doğrulur.
Paul Valery, hayallerimizin gerçekleşmesini sağlamanın en iyi yolunun uyanmak olduğunu söyler. Gerçek uyanış için öncelikle biyolojik anlamda uyanmak ve bir an önce yatağı terketmek.
“Dünyayı değiştirmek istiyorsanız, yatağınızı düzelterek başlayınız” der William McRaven. Aslında yatağı toparlamak, güne iyi bir alışkanlıkla başlangıç yapmaktır. Sonrasında her bir küçük iyi alışkanlık bunu izleyerek sonunda önemli bir fark oluşturacaktır.
Dean Yeong “Sabah Rutininin Amacı” başlıklı yazısında bunları çok güzel örneklendirmektedir. “Tembellik tembelliğe; ilerleme ilerlemeye neden olur” diyen Yeong, önemli olanın büyük adımlar veya değişimler değil, küçük de olsa iyi başlangıçların yapılması olduğuna işaret eder. Böylece günün sonunda önemli bir başarıya imza atılır ve tüm gün kazanılmış olur.
Sabah erken kalkarak, gün doğumunu izleme, yeni bir yaradılışa şahitlik etme ve pozitif bir ruh hali ile güne başlama fırsatı elde ederiz. Bunu yaparken sakin bir sabah yürüyüşü, oksijen, hareketlilik ve canlanma sağlar.
Sabahın ilk saatlerinde yapılacak en önemli faaliyet ibadetlerimizdir. Son zamanlarda kendi kültürümüzü yansıtmayan veya muhafazakar görünmekten uzak durmaya çalışan bazı yaklaşımlarda “meditasyon” kavramı bu anlamda kullanılır. Meditasyon denildiğinde çoğunlukla manevi ritüeller kastedilirse de yaygın olarak Budist kaynaklı bazı bedensel ve zihinsel aktiviteler bulunur özünde… Bu ise tevhidi yaklaşımı bertaraf ederek yerine alternatif meditasyon tekniklerini koyma çabasıdır. Çünkü insanların manevi ihtiyaçları vardır.
Hepimiz kaybettiğimiz ya da ulaşamadığımız her şey için zamanı suçlarız… Ama zaman konuşacak olsa, hepimiz utanırız. Goethe
Bu açıdan klasik bir meditasyon ifadesinin ötesinde teheccüd, tefekkür, namaz, okuma, tesbih vb unsurları içeren ibadetlerdir bizim için önemli olan… Aslında burada esas olan niyettir. Örneğin, öğrencinin kendi bireysel kariyer endişesi için değil de, ülkesine hizmet için, Allah için yapacağı ders çalışma etkinlikleri de birer ibadettir. Bu nedenle sabah saatleri hem verimliliği ve hem de manevi kazancı bakımından eşsiz bir zamandır ve asla uykuya heba edilmemelidir. “Onların yanları yataklarından uzaklaşır, korkarak ve umarak Rablerine dua ederler…” (Secde, 16–17) ayeti gecenin sessizliğinde kalkan ve herhangi bir gösterişe yer olmadan ibadet edenleri kasteder.
Sabah kahvaltısını daha sağlıklı yapmak mümkün olur. Hızlı beslenmeden daha yavaş, dingin ve besleyici bir kahvaltıya vesile olur erken kalkmak… Bu esnada sohbet etmek, haber başlıklarına göz gezdirmek, telaşsız bir şekilde güne hazırlanmak önemli bir fırsattır.
Geç kalmanın verdiği stres ve telaş olmaksızın evden çıkmak başarı için önemli bir nedendir. Nasıl başlarsanız öyle devam eder. Etkili bir zaman yönetimine iyi bir başlangıç yapılmış olur.
“Erken kalkan yol alır” özdeyişi, Z kuşağına gelinceye kadar toplumumuzda hakim olan anlayışı işaret eder. Erken kalkmak, diri olmaktır, enerjik olmaktır. İyi bir psikoloji ile güne başlamaktır. Günün belki de en zorlu, önemli ve ertelenme eğilimi olan işini erkenden halletmektir. Bunun verdiği rahatlıkla günün geri kalanını daha fazla şevkle, yüksek moralle ve verimli bir şekilde sürdürebilmektir. Çünkü nasıl başlarsanız günün sonunu öylece getirirsiniz. Yapılacak işler listenizin temizlendiğini görmek tatlı bir yorgunlukla günü tamamlamanızı, gönül huzuruyla yeni bir güne başlamak üzere gece yatağa girmenizi sağlar.
Bu şekilde erken başlanılan, verimli geçen, telaşın ve paniğin azaldığı, dinginliğin hakim olduğu günler bir süre sonra artık alışkanlığa dönüşür. Hiç zorlanmadan sabahları erkenden kalkar, düzeninizi kurar, vakur bir şekilde işlerinizi yürütürsünüz. Önemli olan kararlılık, süreklilik ve nihayetinde otomatiğe (rutine) dönüşen davranışlar, alışkanlıklar… Bu süre genellikle yedi, yirmi bir veya kırk gün gibi ifade edilirse de sanırım bu değiştirmeye çalıştığımız davranışın niteliğine ve kişiliğimize bağlı olarak değişim gösterir. Zaten alışkanlık haline geldiğini kendimiz hissederiz ve o zaman amaca ulaşmışız demektir.
İnsanlar asla söyledikleri kadar meşgul değillerdir. İnsanların öncelikleri vardır ve bazen sıra sana gelmez. Paul Auster
Erken kalkmanın ölçüsü, amacınıza, motivasyonunuza ve kişiliğinize göre değişebilir. Aslında güneş doğmadan iki saat öncesi kalkmak için en iyi zamandır. En geç vakit ise güneş doğmadan önce olmak kaydıyla mesaiden iki saat öncesidir. Bu saatler yaz ve kış aylarında değiştiği için biyolojik açıdan bizi etkileyen güneşin doğumudur esas olan… Ancak temel prensip; ortalık henüz aydınlanmadan, karanlıkta uyanmak ve yataktan kalkmaktır.
Erken kalkabilmek için yapılması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Öncelikle erken kalkmanın önemini kavramak ve kendimizi buna motive etmek.
- Uykudan en az üç-dört saat önce yemeği ve kafein alımını bırakmak.
- Yeterli uykuyu alabilmek için her gece aynı saatte ve erken yatmak.
- Uykudan önce kısa bir süre kitap okumak ve her türlü irili ufaklı ekranlardan uzak durmak.
- Alışkanlık kazanıncaya kadar alarm kurmak.
- Sabah uyanır uyanmaz kalkmak için azimli olmak. Bu aşamada, Mel Robbins’in Beş Saniye Kuralı uygulanabilir. Beşten geriye sayıp bitiminde yataktan fırlamak… Aksi halde yorgan giderek ağırlaşacaktır.
- Sabah uyanınca ilk iş olarak boş mideye iki veya üç bardak ılık su içmek olmalı… Mümkünse suya bir kaç dilim limon, tarçın veya elma sirkesi koyarak…
- Gece uykusuna destek olması için gündüz kısa bir şekerleme (kaylule) yapmak.
- Bu alışkanlıkları, hafta sonu dahil olmak üzere, mesai veya tatil ayırımı yapmadan devam ettirmek.
Not: Sağlıkla ilgili öneriler sadece kişisel deneyimlerdir. Mutlaka doktor onayı alınmalıdır.
