Hayatınızda Büyük Değişim İçin 20 Saniye Kuralı
İnsanın yaratılış amacına uygun şekilde yaşaması, iyi alışkanlıklarını artırmasına, kötü alışkanlıklarını ise terk etmesine bağlıdır. “Her gün yaptığınız bir şeyleri değiştirmediğiniz sürece hayatınızı asla değiştiremezsiniz. Başarınızın sırrı günlük rutininizde bulunur” der Darren Hardy.
İki günün birbirine eşit olmaması konusundaki Peygamberimizin (sav) tavsiyesi de bunu destekler.
Pandemi öncesi üniversite gençliği ile yaptığımız haftalık Perşembe Buluşmaları’nda, her toplantı sonunda, sonraki toplantıya kadar, iyi bir alışkanlığı kazanma ve kötü bir alışkanlığı terk etme konusunda karar alırdık. Bir sonraki toplantıda ise gençler, bu konudaki deneyimlerini paylaşırlardı.
Aristoteles’in “Sürekli yaptığımız şey ne ise biz oyuz, o zaman mükemmellik bir eylem değil, bir alışkanlıktır” sözünde vurguladığı sürekli yapılan şeylerin olumlu şeyler olmasına ve daha doğru bir hayatı yaşayabilmeye odaklanmaktı gayemiz.
Alışkanlıkların kazanılması veya terk edilmesi çok kolay değil. Tekrar edilen davranışlar, makul bir süre sonunda, beynin ilgili bölgesinde ilgili nörolinkleri güçlendirerek o davranışın alışkanlığa dönüşmesine neden olur.
Yeni bir alışkanlığı kazanabilmek için kimi araştırmalara göre 21 gün, kimilerine göre ise 66 gün gibi az da sayılamayacak zaman dilimlerinde sürekli tekrarlanması gerekiyor. Bu süre sanırım daha çok alışkanlığın türüne ve kişinin karakter yapısına bağlı olarak değişebiliyor.
Bu konuda yardımcı olacak yöntemleri araştırırken “20 Saniye Kuralı”na rastladım. Aslında farkında olmadan birçoğumuzun uyguladığı bu kural gerçekten de oldukça işe yarıyor.
Harvard Üniversitesi’nden Shawn Achor, “The Happiness Advantage: The Seven Principles of Positive Psychology That Fuel Success and Performance at Work — Mutluluk Avantajı: İşyerinde Başarı ve Performansı Artıran Pozitif Psikolojinin Yedi İlkesi” adlı kitabında 20 Saniye Kuralı’nı örneklerle açıklıyor.
Achor’a göre, “Değişime giden yolu kapatan engelleri sadece 20 saniye kadar kısaltmak, yeni bir alışkanlık oluşturmak için yeterlidir.” Bu basit kural, hem olumlu hem de olumsuz yönde işler.
“İyi bir alışkanlık kazanmak için dört yasa vardır. Bunlar; a) belirgin hale getirmek, b) çekici kılmak, c) kolaylaştırmak ve d) tatmin edici kılmaktır. Bir alışkanlığı kolay ve ödüllendirici hale getirmeye çalışıyorum” diyerek alışkanlıklar konusunda temel kuralları ortaya koyan James Clear’ın da 20 Saniye Kuralı’nı bir başka yoldan ifade ettiğini düşünüyorum.
Bir eyleme geçme konusunda ilk 20 saniyelik süre oldukça belirleyici. Bunu Mel Robins 5 Saniye Kuralı ile açıklar. Süreler oldukça yakın. Demek ki başlangıçtaki bu kısa süreler, olumlu veya olumsuz bir eylemi başlatma konusunda kritik öneme sahip.
Achor’un açıkladığı kuralın esası Robins’inkinden biraz farklılık gösteriyor. Mel Robins’in 5 Saniye Kuralı’nı daha önceki birçok yazımda açıkladığım için ona tekrar dönmek yerine 20 Saniye Kuralı ile devam edeceğim.
İnsanoğlu tembelliğe yatkındır. Bir işi en az enerji ile tamamlamak ister. Birçok icat belki de tembellerin eseridir.
20 Saniye Kuralı’nın temelinde, olumlu işlerin kolaylaştırılması, olumsuz işlerin ise zorlaştırılması vardır.
Örneğin, her an avucumuzun içinde bekleyen akıllı telefonu, her gün yüzlerce kez kontrol etmemiz, sürekli sosyal medyada veya sanal oyunlarda vakit harcamamız, bu cihaza erişimimizin çok kolay olmasındandır. Yastığınızın yanı başındaki cep telefonu, uyku öncesi ve sonrasında sizi sürekli olarak meşgul eder. Yapılması gereken akıllıca bir davranışla o akıllı cihazı, uykudayken oda dışında bırakmak olacaktır. Böylece ilk 20 saniyede ona ulaşamayacak ve çok gerekmedikçe kullanmayacaksınız.
Yatağınızın kenarında, çantanızda, masanızın üzerinde her an hazır olan kitaplar, erişilmesi kolay olacağından bir kaç sayfa da olsa okunmak için tercih edilecektir.
Bununla ilgili bazı örnekleri aşağıda sıralıyorum. Eminim ki sizler bunlardan çok daha fazlasını maddeleyebilirsiniz.
- Sağlıklı beslenmek istiyorsanız, işlenmiş, ambalajlı veya şekerli gıdalara erişimi zorlaştırabilirsiniz. Buzdolabınızda var olan asitli içecekler, işlemiş gıdalar, onları bırakmanızı güçleştirecektir. Aslında pazar ve market alışverişlerinde sağlıksız ürünlerin hiç birisi alınmazsa, evde her an elinin altında bulunma imkanı ortadan kalkacaktır.
- Çalışma masanızın üzerindeki zararlı atıştırmalıklar, farkında olmadan veya can sıkıntısından onları fazla tüketmenize neden olacaktır.
- Yürüyüşe çıkabilmek için yürüyüş kıyafetlerinizin her an hazır olması olumlu etki sağlayacaktır.
- Notlar almayı ihmal ediyorsanız, büyük ihtimalle ilk 20 saniyede not defterine ve kaleme erişemiyorsunuzdur. Bunların erişimini kolaylaştırın.
- Pratik ve her an hazır bir el çantası, ev veya işyerinden hızlıca çıkabilmenizi, çabuk eyleme geçebilmenizi sağlayacaktır.
- Yaşam alanınızda hemen uzanabileceğiniz, görme alanınızın içinde olan bir şişe su, vücudunuzun yeterli suyu, siz unutmadan almasını sağlayacaktır.
- Çalışma masasının üzerinde, o an sadece çalışma konusuyla ilgili materyallerin yer alması, dikkat dağılmasını önleyecektir.
- Farklı ortamlar ve farklı zamanlar için bir çok kitabı hayatınıza serpiştirebilirsiniz. Böylelikle boş bir anınızda ekranlar yerine okumaya yönelebileceksiniz.
- Sigarayı bırakmak istiyorsanız, sigarayı tamamen sıfırlayıp görünür yerlerden kaldırmak ve sigara içenlerde bir araya gelmemeye çalışmak olumsuz bir alışkanlığa giden kolaylıkları ortadan kaldıracaktır.
- İbadetlerinizi aksatıyorsanız, evinizin sakin bir köşesinde oluşturacağınız bir ortamda, her an hazır olan seccadeniz, okumalarınız; bu konudaki ihmalinizi azaltacaktır.
- Duvarda, bir kılıfın içinde asılı olmayan veya kapalı bir dolapta tutulmayan, uzanarak kolaylıkla erişebileceğiniz bir Kur’an-ı Kerim, onu daha fazla okuyabilmenize yol açacaktır.
- Cebinizde her an bulundurduğunuz bir miktar bozukluk, fırsatı yakaladığınızda, sadaka vermeyi ihmal etmemenizi sağlayacaktır. Bu yüzden hayırlı işlerde acele ediniz denilmesi bundandır. Eyleme geçme süreniz geciktikçe şeytan sizi daha kolaylıkla engelleyebilecektir.
Önemli olan; olumlu eylemlere giden yolun önünü açmak ve olumsuz eylemlere geçebilmeyi zorlaştırıcı engeller koymak.
Bu basit ve verimli kuralı hayatımıza uygulayarak iyi bir zaman yönetimi sağlayabiliriz. Çünkü Shawn Achor der ki: “Günüme 20 saniye ekleyerek üç saat kazandım.”
Hayatta başarılı olmak için sadece dilek ve temenniler yeterli değildir. Davranışlarımızın şekillenmesinde çevremizin önemli bir katkısı vardır.
20 Saniye Kuralı ile ortamımızdaki basit ve küçük değişiklikler, yeni bir alışkanlığın oluşmasında veya bırakılmasında büyük bir etki sağlayabilir.
Aykut GÜL
Twitter | Youtube | Medium | Yazılarıma Ücretsiz Abone Olun | Medium’a Ücretsiz Katılın | Tüm Yazılarım | Yazılarım Hakkında
