Hakikat ve Dijital Fırtına
Kalp ile hakikati bulma çabalarının daha fazla önem kazanacağı bir zamana çok uzak değiliz.
Önceki yazılarımda hakikat ötesine defalarca yer verdim. Ancak korkarım ki, hakikat ötesini bile mumla aratacak çok daha tehlikeli gelişmeler var gerçek ve dijitalin iç içe girdiği dünyamızda.
Artık ülke rejimlerini, popüler kimlikleri (siyasetçi, işadamı, sanatçı, bilim adamı gibi) doğrudan tehdit edebilecek, onlar ne olduğunu anlayamadan itibarsızlaştırılacakları çok kuvvetli manipülasyon araçları var art niyetli kişilerin elinde.
Bundan böyle yeni suikast çeşitlerine her an şahit olabilirsiniz. Hakikat ötesi değil gerçeğin bire bir aynı, gözünüze ve kulaklarınıza şüphe duymayacağınız şekilde hitap edecek dijital ürünler geliyor. Belki de suikaste uğrayan kişi dahi kendinden şüphe duyacak…
Son bir kaç günde bu konuda okuduğum iki kaynağı sizinle paylaşmak istiyorum bu yazımda…
Bunlardan ilki, Mike Pearl’ün “çok satanlar” arasında yer alan “ En Sonunda Oldu” kitabı. Dünyanın gelecek senaryolarına kitabında yer veren Pearl, bireylerin kendi elleriyle sanal ortamda sundukları ses, görüntü ve diğer kişisel verilerinden çok rahatlıkla, resmin ötesinde ses ve video üretilebileceğini belirtiyor.
Bu konuda bir örneğe yer veren Pearl, bir kişinin kızkardeşi tarafından telefonla arandığı, ardından görüntülü olarak görüştükleri, kızkardeşinin zor durumda olduğu ve ısrarla hesabına para aktarması diyaloğuna şahit oluyoruz. Aslında bu bir dolandırıcının, kızkardeşi rolünde, onun sesi ve hareketli görüntüsüyle onu ikna çabasından başka bir şey değildi. Sonunda gerçek kızkardeşi ile görüşmesiyle psikolojik travma yaşayan ve olayı bir türlü kavrayamayan bir karakteri buluyoruz yazıda.
“İnsanlığın trajedisi, onu güçlü kıldığını sandığı vasıtaların aynı zamanda onun kuyusunu kazması, onun güçsüzlüğünün sebebi de olmasıdır.” — Kemal Sayar
İkinci kaynak, BBC Türkçe’den… “Sahte porno video üretmek kolaylaştı, sonuçları ciddi olacak” başlıklı yazıda korkunç tehditlerden örnekler verilmekte. Haberde, “Son haftalarda internete yüklenen ve deepfake (derin sahte) denilen sahte pornolarda bir patlama yaşanıyor. Bu tür videolarda, yalnızca fotoğraflarına sahip olunan bir kişinin yüzü, bir porno videosundaki aktrisin yüzüne monte ediliyor” ifadeleri yer alıyor. “Fakat bu tür videolar ahlaki sınırları aşmanın yanısıra gördüklerimize inanma hissimizi de etkiliyor” uyarısıyla hakikat ötesinin de ötesine geçildiğini bize göstermekte…
Yine aynı kaynakta, “En popüler sahte pornolarda ünlüler yer alsa da yeterince fotoğrafı bulunan herkesin deepfake videosu yapılabilir. Ve günümüzde herkesin sosyal medyaya yüklediği selfie sayısını düşününce bu hiç de zor bir şey değil… Son yıllarda bu siteler daha çok, insanları utandırmak için başkaları tarafından ve rızaları olmadan yayınlanan ‘intikam pornosu’ içerikleriyle mücadele etmekle uğraşıyordu” ifadelerine yer veriliyor.
Yine haberde, bu teknolojilerle, halkları kandırarak uluslararası krizlere ve savaşlara yol açılabileceği belirtiliyor.
Haberin son bölümünde, bu tür videoların internet sitelerinde çoğalmasının, bir süre sonra inandırıcılığı azaltabileceği, gerçek video sahiplerinin de sahtelik iddiasında bulunabilecekleri vurgulanıyor.
Gördüğüne inanmayı savunan bir kısım ateistlerin bu argümanı savunmada zorlanacakları bir döneme de giriyoruz sanırım.
“Teknoloji eski ekonomik sorunları çözerken bize yeni psikolojik sorunlar yarattı. İnternet sadece açık bir enformasyon kaynağı değildir, aynı zamanda açık bir güvensizlik, kendinden kuşku duyma ve utanç kaynağıdır.” — Mark Manson
Anlaşılan, gerçeğe gerçek denilemeyecek, yalana ise yalan denilemeyecek bir döneme doğru gidiyoruz. Ancak hakikatin, irfan sahibi insanlar tarafından bilinebileceği, duyu organları ile değil kalp ile hakikati bulma çabalarının önem kazanacağı bir zamana çok uzak değiliz.
Dijitalleşmenin beşeri vasıflarımızı ve ahlaki değerlerimizi bozmadan sadece üretkenlik için kullanmasını sağlayacak bir eğitim müfredatının oluşturulması öneri ve temennisiyle…
Aykut GÜL
