Gençlik ve Liderlik
Liderin en önemli özelliği kamil insan olmasıdır. Hayatın anlamını tam olarak kavramış, kişisel vizyonunu, misyonunu, amaçlarını ve hedeflerini net olarak ortaya koymuş şahsiyettir lider.
Pandemi sonrası ülke olarak, büyük fırsatların bizi beklediğine ve buna gerektiği gibi hazırlık yaptığımızda, belki de onlarca yılda alamayacağımız mesafeyi kat etmemizin mümkün olduğuna inanıyorum.
Önceki yazılarımda gıda özelinde tarım sektörünün ülkemiz açısından önemli avantajlara sahip olduğunu, sağlık alanında da dünyanın bizi fark etmeye başladığını ve özellikle de sağlık turizmi açısından ülkemizin ciddi bir potansiyel barındırdığını yazmıştım.
Bu iki sektör ile savunma sanayi ve dijitalleşme başta olmak üzere bir çok alanda bölgemizde veya küresel ölçekte, lider olma imkanımız var. Bu fırsat ve imkanların değerlendirebilmesi, sahip olduğumuz liderlere bağlı. Burada kastettiğimiz sadece siyasi liderler veya devlet başkanımız değil. Aslında aile gibi en küçük birimlere kadar, her yaşta ve her alanda liderlere ihtiyacımız var. Bu bakımdan sadece ülke liderleri veya şirketlerin CEO’ları akla gelmemeli.
Liderlik; çocuklukta, sokakta ilk takım oyunları ile başlar. Sınıf temsilciliği, ilk liderlik deneyimidir belki de… Yine sınıflarda kümelerimiz vardı hatırladığım. O kümenin başkanlığı bir çok insan için önemli bir liderlik deneyimi olmuştur. Üniversite yıllarındaki öğrenci kulüplerindeki rollerimiz, ilk stajımız, ortak proje gruplarımız… Aslında birden fazla kişinin bir araya gelerek ortaklaşa yaptıkları her faaliyette mutlaka bir öndere ihtiyaç duyma söz konusudur ve bu ise liderliktir. Köy okulundaki bir öğretmen, camideki bir imam, kalkınma kooperatifinin başkanı, örnek çiftçi, muhtar, kanaat önderi vb hep birer liderdir; biz öyle adlandırmasak da…
İşi doğru yapana yönetici, doğru işi yapana lider denir. Warner Bennis
Bunu mikrodan makro ölçeğe kadar genişletmek mümkün. Bir kaç kişilik bir işletmeden, binlerce kişinin çalıştığı bir holdingin yönetimine, bir vali, belediye başkanından, nihayetinde devlet başkanına kadar hepsi liderliği temsil eder. Lider, önder olarak da ifade edilir bir çok yerde… Bu bakımdan toplumun önemli bir kesimi, bir ya da bir kaç farklı alanda ve etkide liderliği üstlenmektedir.
Lider, herhangi bir gruba, millete veya organizasyona katkı sağlayan, değişimi yönetebilen ve belirli bir hedefe yönlendirebilen kişi olarak ifade edilebilir genel olarak. Liderliğin, doğuştan gelen bazı özellikleri olsa da birçok liderlik vasfı çoğunlukla sonradan kazanılır ve bu kazanım, bulunulan ortama ve şartlara göre bir ömür boyu devam eder.
Çoğunlukla anladığımız anlamda, makro düzeyde, milletleri sürükleyen liderler, belirli şartlar oluştuğunda ortaya çıkar. Onlar, kendilerini öncesinde lider olarak görmezler ve beklemezler ancak o ana kadar lider olarak bilmeden de olsa bir çok niteliği kazandıkları için bir kıvılcım ile öne çıkar ve toplumun lideri olurlar.
Liderlik, çok kere ayağa kalkıp ne düşündüğünü söyleyebilene nasip olur. Dale Carnegie
O halde esas olan gerekli vasıflarla donanmak ve olgunlaşmak… Sonrası kader çizgisi… Fırsat ile hazırlık birleştiğinde liderlik kısmeti ortaya çıkar. Ancak hazırlık yoksa binlerce fırsat etrafımızdan geçer gider ve biz farkında olmayız.
Liderin en önemli özelliği örnek insan veya kamil insan olmasıdır. Hayatın anlamını bulmuş, kişisel vizyonunu, misyonunu, amaçlarını ve hedeflerini net olarak ortaya koymuş şahsiyettir lider. Hayatın anlamını bulamayan bir kişi başkalarına liderlik yapamaz.
Liderlerin kalitesini anlamanın en kısa yolu etrafındaki kişilere bakmaktır. Nicola Machiavelli
Lider adayı, önce kendisi ve sonra çevresi hakkında farkındalık sahibi olmalıdır. Özellikle kendisinin güçlü ve zayıf yönlerini bilir, önündeki fırsatların ve tehditlerin neler olduğunun farkındadır ve nihayetinde buna yönelik olarak stratejiler geliştirir. Bunun sonucunda yaşamın genelini kapsayan misyonu, kamil insan olmaktır. Her yönden yaradılış gayesini anlamış, özümsemiş, benliğinden sıyrılmış, gurur ve kibirden arınmış, yaratılanların en şereflisi olma bahtiyarlığına kavuşmuş kişidir kamil insan… İşte böyle bir şahsiyet her toplumda örnek bir lider olma yeteneğine sahiptir.
Bir liderin sahip olması istenen ve beklenen özelliklerini aşağıdaki zihin haritasında aktarmaya çalıştım. Doğal olarak bu vasıfların tamamına her liderin tam anlamıyla sahip olması beklenemez. Ancak az ya da çok belirli bir düzeyde bu özelliklerle donanmak, liderliğin kalitesini yükseltecektir.
Güven, en başta gelen özelliğidir liderin. Hz Peygamber (sav) tebliğ faaliyetine başlamadan önce dost-düşman herkesin tam güvenini kazanmıştı. Sonrasında da bu güven hep devam etmiş, emin olma konusunda en büyük düşmanları bile asla aksini iddia edememişlerdi.
Dürüstlük, karizma, olumlu olma, diğerkamlık, ilham verme, heyecana getirme, inançlı olma, sorumluluk, hoşgörü ve alçak gönüllülük liderin sahip olması gereken önemli beşeri vasıflardır.
Lider ve lider adayı, kendini sürekli olarak yenilemelidir. Bu, iki günün birbirine eşit olmaması şeklinde ifade edilebilir. Diğer bir anlatımla bugünün dünden ileride olması…
Pandemi sonrası gençlerimizin, sadece eğitim gördükleri alanda değil, aynı zamanda liderlik yönlerini geliştirme konusunda da kendilerine yatırım yaparak ülkemizin değişik düzeylerinde geleceğin liderleri olmalarını diliyorum.
Prof.Dr. Aykut GÜL
