Ülke olarak karşılaştığımız tehditlerin başında nüfusun yaşlanması ve aile kurumunun etkinliğini kaybetmesi geliyor.
Bugüne kadar, Batı dünyasına karşı en büyük gücümüz olarak genç ve dinamik nüfusumuzu gösteriyorduk. Henüz Batı dünyası kadar kötü olmasa da nüfusumuz artık hızla yaşlanıyor.
TÜİK’e göre, 2022'de nüfus artış hızımız binde 7'ye düştü. Ülkemizde 2021 yılında 33,1 olan ortanca yaş, 2022 yılında 33,5'e yükseldi.
Batı’da nikahsız yaşanan hane oranı yüzde ellinin çok üzerinde… Evlilikler azalıyor, boşanmalar artıyor… Son yıllarda bizde de bu eğilim başladı…
Ortalama hanehalkı 2008 yılında 4 kişiden oluşuyorken, 2020'de 3,3'e düştü. Bunda elbetteki nüfus artış hızının düşmesi kadar, evlenme yaşının aşağı çekilmesi ve boşanmaların artması etkili oldu. Ayrıca çocuk yapmak, sosyal ve ekonomik nedenlerle artık çok istenmiyor. Neticede doğurganlık düştü.
Tek kişiden oluşan konutların oranı da hızla artıyor. 2014'de %13,9 olan tek kişilik konutların oranı 2022'de %19,4'e yükseldi (TÜİK). Bu oranın ülkemizin batısında %30'un üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
Bugün ülkemizde kangren haline gelen yüksek konut ve kira fiyatlarında bu eğilimin önemli bir katkısı bulunuyor.
Bir çatı altında yaşayan geniş ailelerden, önce çekirdek ailelere ve nihayet tek kişilik yalnızlıklara hızlı bir dönüşüm yaşandı.
Artık daha küçük ve şehir merkezine daha yakın konutlar tercih ediliyor. Sonuçta kırsaldan ve doğadan uzak, betonlarla iç içe yaşayan yeni bir nesil karşımıza çıkıyor.
Aile içi iletişim, etkileşim ve dayanışma giderek en aza indi. Bundan Batı’nın dizileri, filmleri ve sanal dünya üzerinden yaptığı kültürel saldırılar kadar artan konforumuz da sorumlu.
Önce evlerimiz büyüdü… Sonra klima ve kombi konforu ile ev içinde birbirimizden uzaklaştık. Bir soba etrafında ısınma mecburiyeti azalınca, önce fiziki olarak mesafeler oluştu. Daha sonrasında ise sanal hayatlarla manevi ve psikolojik olarak uzaklaşmalar gerçekleşti. Yan yana görünseler de birbirlerinden yüzlerce kilometre uzaklıkla olan hane halkları var artık.
Bunun getirdiği psikolojik sorunlar artık herkesin malumu… O nedenle çok dikkatimizi çekmeyen beslenme ve barınma konusuna da kısaca değinmek istiyorum.
Tek veya 2–3 kişilik hanelerde tencere daha az kaynar oldu. Fast-food ve işlenmiş hazır gıda tüketimi çok arttı. İsraf da arttı. Bu nedenle birim maliyetler yükseldi. Hem beslenme ve hem de barınma açısında…
Mutfak, elektrik, su ve diğer giderlerin kişi başı tutarları çok yükseldi. Buna kira ve aidatları da eklediğinizde, geçmişe göre daha yüksek olan aile gelirlerinin neden yetmediği rahatlıkla anlaşılabilir…
İsrafla birlikte evlerde bereket de hissedilmez oldu. Çünkü bereket çoklukta, paylaşımda ve alınterindeydi.
Yaptığınız yemeğe neyi koyduğunuzu bilerek, aynı sofraya oturan ve sohbet eşliğinde paylaşılan gıdanın bereketi ve sağlayacağı huzur tarifsizdir.
Aile aynı zamanda hepimizin ilk değerler eğitimini aldığımız okuldu. Özellikle geniş ailelerde dede ve ninenin yaptığı tecrübe aktarımı bugün neredeyse tamamen kesildi. Anne ve baba ise her zaman çok meşgul ve depresif…
Sağlık konusunda bile kimyasal ilaçlardan önce büyüklerin kadim tecrübeleri devreye girerdi. Koruyucu hekimliği büyüklerden öğrenirdik.
Şimdi ise çocukları, tanımadığımız yabancıların insafına terk eder olduk.
Bugün öğrencilerimizin bir an önce okullarını bitirip diplomalarını alma konusunda isteksiz davrandıklarını, dahası özellikle eğitimlerini uzattıklarını görüyoruz.
Bunun nedeni mezuniyet sonrası sorumluluklardan kaçma, geleceğe ümitsiz bakma ve ailelerinin sağladığı konforu devam ettirme bencilliğidir.
Aile konusunda artık ihmale gelemeyecek boyutlarda… Sivil toplum, devlet ve eğitimciler bu konuya daha fazla kafa yormalılar…
Bugün Adana’da bu konuda önemli bir toplantı var. Büyük Aile Platformu, aile duyarlılığını artırmak ve güçbirliği yapmak konusunda Adana’da faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ile bir araya geliyor.
Bu girişimler ümitlerimizi artırıyor. Toplantının sonuçlarının hayırlı olmasını diliyorum.
Aykut GÜL
Dünya Gazetesi Köşe Yazılarım | Tüm Medium Yazılarım | Yazılarıma Ücretsiz Abone Olun | Medium’a Ücretsiz Katılın | Yazılarım Hakkında
